نفخ معده به انگلیسی “stomach bloating” یا گاهی بطور ساده‌تر “bloating” گفته میشود. این اصطلاح به حالتی اشاره دارد که فرد احساس دل درد، سنگینی، پری یا تورم در معده دارد که معمولاً به دلیل تجمع گاز یا مشکلات گوارشی میباشد.
نفخ در حالتی دیگر بعنوان گاز معده نیز شناخته شده و به تجمع گازی بنام flatus (فلاتوس) در دستگاه گوارش اشاره کرده که می‌تواند منجر به ناراحتی شکمی گردد. اگرچه نفخ و باد معده، فرآیند طبیعی بدن است اما رژیم غذایی یا بیماری گوارشی آنرا بدتر می‌کند.
برای اشاره به “باد شکم” در انگلیسی، معمولاً از “flatulence” یا “passing gas” استفاده میشود. اگر بخواهیم غیررسمی‌تر بگوییم، میتوان از “fart” استفاده کرد که کلمه مودبانه‌ای نیست.
نفخ بیش از حد اغلب باعث ناراحتی و استرس شدیدی میگردد. این مشکل معمولاً به دلیل خوردن برخی غذاهای خاص رخ میدهد، اما ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری جدی‌تر هم باشد. بیشتر افراد در کل طول زندگی از نوزادی تا بزرگسالی نفخ را تجربه میکنند.
در بیشتر موارد، تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی می‌تواند به کنترل باد اضافی شکم که سبب نفخ میشود؛ کمک کند.
نفخ به دلیل فرآیندهای طبیعی بدن یا ناشی از شرایطی که بر دستگاه گوارش تأثیر می‌گذارند، ایجاد گردد.
مواردی هستند که از محیط اطرافمان وارد بدن میشوند. وقتی غذا می‌خوریم، مایعی می‌نوشیم یا بزاق می‌بلعیم، مقدار کمی هوا را نیز فرو میدهیم که در روده تجمع پیدا می‌کند.
مربوط به درون روده است. گاز ممکن است به‌عنوان یک محصول جانبی از هضم ناقص برخی غذاها ایجاد شود.
درد و ناراحتی مداوم، خجالت اجتماعی، افسردگی، انزوا و استرس از عوارض اصلی نفخ هستند. بااین‌حال، در صورت بروز علائم زیر بهتر است سریعتر به پزشک مراجعه کنید:
برخی غذاها حاوی قندها، نشاسته‌ها و فیبرهایی هستند که بدن نمی‌تواند کاملاً هضم کند. وقتی این مواد به روده بزرگ می‌رسند، باکتری‌ها شروع به تجزیه آنها کرده و گاز تولید میکنند.
نمونه‌هایی از غذاهایی که ممکن است نفخ را تشدید کنند:
• کربوهیدرات‌های پیچیده: کربوهیدرات‌های پیچیده موجود در لوبیا برای انسان سخت هضم میشوند. هنگامی که این کربوهیدرات‌ها به روده پایینی می‌رسند، باکتری‌ها روی آنها تغذیه کرده و گاز تولید میکنند.
• عدم تحمل لاکتوز: زمانی که افراد غذاهای حاوی لاکتوز، مانند شیر مصرف میکنند و آنزیم‌های لازم برای هضم آنرا ندارند، باکتری‌ها از لاکتوز تغذیه کرده و گاز زیادی تولید میکنند.
• پروتئین گلوتن در افراد با بیماری سلیاک (Celiac disease) هنگام مصرف جو، گندم و چاودار دچار نفخ شدید میشوند.
• شیرین‌کننده‌های مصنوعی: سوربیتول و مانیتول که در آب‌نبات‌ها، آدامس‌ها و غذاهای بدون قند رایج هستند، می‌توانند در برخی افراد باعث اسهال، نفخ یا هر دو شوند.
• مکمل‌های فیبری: گاهی افزودن سریع، پرشدت و طولانی مدت مکمل‌ها به رژیم غذایی می‌تواند باعث نفخ شود.
• نوشیدنی‌های گازدار: نوشیدنی‌های گازدار ممکن است باعث تجمع گاز در دستگاه گوارش شوند.
• نوشیدنی الکلی: مصرف مداوم مشروبات و آبجو سبب عارضه مزمن نفخ می‌گردند.
• خوردن آب زیاد حین یا بعد غذا: هنگام مصرف مواد خوراکی سنگین، پرچرب یا خمیری حاوی سبزیجات و گوشت از نوشیدن آب زیاد خودداری نمایید زیرا فرایند هضم طولانیتر شده و احتمال بروز نفخ تشدید میشود.
هرکسی که نگران رژیم غذایی خود و ارتباط آن با نفخ است، باید با یک پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کند.
پزشک متخصص گوارش می‌تواند علت اصلی نفخ را تشخیص داده و راه‌هایی برای کاهش علائم پیشنهاد کند:
درمانگر درباره سابقه پزشکی و عادات غذایی بیمار پرسش نموده و با انجام معاینه فیزیکی بررسی مینماید آیا در ناحیه شکم تورم وجود دارد یا نه. همچنین با ضربه زدن به شکم و شنیدن صدای توخالی، میتوان وجود باد شکم را تشخیص دهد. نهایتا روش اصلاحی تغذیه و نحوه غذا خوردن صحیح را آموزش میدهد. ورزش و حرکات بدنی نیز باید انجام گردد.
لیست کردن علائم، غذاهایی که خورده‌اید و سایر موارد مهم در یک دفترچه پیش از مراجعه به پزشک می‌تواند مفید باشد تا هنگام مشورت با پزشک، چیزی یادتان نرود.
نفخ معمولاً مشکل جدی نیست. در بیشتر موارد، تغییر سبک زندگی واصلاح رژیم غذایی کافی است.
با اجتناب از غذاهایی که باعث نفخ میشوند، میتوان از آن پیشگیری کرد. غذاهایی که کربوهیدرات آنها راحت‌تر هضم میشود عبارتند از:
تغییرات سبک زندگی و رژیم غذایی اغلب می‌تواند بیماری نفخ را کاهش دهد. درمان بیماریهای زمینه‌ای بدن نیز کمک‌کننده است. اگر این اقدامات کافی نباشند، داروهای بدون نسخه یا تجویزی در حالت محلول و قرص می‌توانند بسیار مفید باشند. شربت و قرصهای حاوی عصاره طبیعی گیاهان ضدنفخ مثل نعنا، زیره، شوید، ریزوم زنجبیل و زردچوبه در درمان نفخ موثر هستند.
محلول Gripe Water حاوی اسانس طبیعی دانه شوید، زیره و روغن نعنا (اسپیرمنت) فاقد شیرین‌کننده مصنوعی و بی‌کربنات سدیم (جوش شیرین) برای نوزاد، کودک و بزرگسال
قرص سینارکول حاوی عصاره موثره گیاه کنگرفرنگی (آرتیشو) و پودر زردچوبه برای بهبود سوءهاضمه، کاهش نفخ، محافظت کبد، کاهش کلسترول و تری‌گلیسیرید
قرص گاسترودین با مواد موثره ریشه شیرین‌بیان، گل همیشه بهار و ختمی بمنظور تنظیم اسید معده، پیشگیری و درمان زخم معده و اثنی عشر، رفلاکس، سوزش دل و ضد التهاب معده
دو علت اصلی نفخ بلعیدن هوا و فعالیت باکتری‌های روده بزرگ است.
گاز معده (باد شکم یا Gas in the Digestive Tract یا flatulence یا (passing gas و عارضه نفخ معده (Stomach Bloating) به کل عارضه تجمع هوا در دستگاه گوارش و خروج این گاز از طریق مقعد گفته میشود.
متاسفانه بله؛ نوزادان از بدو تولد، بطور طبیعی با نفخ درگیر میشوند و معمولا مشکل خاصی ایجاد نخواهد شد ولی در حالت ترکیب با بیماری کولیت معده یا ماندگاری طولانی مدت نفخ باید از قطره یا شربتهای گیاهی و مراجعه به پزشک، نفخ نوزاد را سریعا برطرف نمود (دل‌درد نوزادان).
مشورت با پزشک و مصرف داروهای ترجیحا گیاهی، خوردن وعده‌های غذایی کوچک‌تر، آرام غذا خوردن، ورزش منظم، نوشیدن چای نعناع، چای سبز و اجتناب از غذاهای سخت هضم میتوان نفخ افراد مسن را کاهش داد.
نفخ یک فرآیند طبیعی بدن است و معمولاً روزانه 8 تا 14 بار اتفاق می‌افتد. غذاهای حاوی قند، فیبر و نشاسته زیاد ممکن است گازهای گوارشی را افزایش دهند. تغییرات سبک زندگی، اصلاح رژیم غذایی و مصرف داروهای پایه گیاهی می‌تواند به کاهش نفخ کمک کند.
12 کامنت
کاربر مهمان
سلام و درود
لطفا راهنمایی کنید از بین بردن نفخ شکم فوری چطور انجام میشود
دینه
سلام
برای کاهش فوری نفخ شکم بزرگسالان، از روش‌های زیر استفاده کنید:
حرکت و فعالیت بدنی: پیاده‌روی ملایم یا کشش‌های ساده می‌تواند به حرکت گاز در دستگاه گوارش کمک کند و نفخ را کاهش دهد.
نوشیدن مایعات گرم: یک لیوان دمنوش گیاهی (مانند نعناع، بابونه یا زنجبیل) می‌تواند دستگاه گوارش را آرام کرده و به کاهش گاز و نفخ کمک کند.
استفاده از ماساژ شکم: ماساژ دادن شکم با حرکات دایره‌ای در جهت عقربه‌های ساعت می‌تواند به حرکت باد در روده کمک کند.
مصرف داروها یا محصولات طبیعی: استفاده از قرصهای ضدنفخ و دمنوشهای گیاهی بسرعت می‌تواند باد شکمن و نفخ را کاهش دهد.
پرهیز از بلعیدن هوا: از جویدن آدامس یا نوشیدن نوشیدنی‌های گازدار خودداری کنید. این موارد می‌توانند هوای بیشتری وارد معده کنند.
وضعیت مناسب بدن: خم شدن به جلو یا نشستن در حالت آرام و خمیده به تخلیه گاز کمک می‌کند.
استفاده از سرکه سیب یا آب‌لیمو: یک قاشق غذاخوری سرکه سیب یا آب‌لیمو را با یک لیوان آب گرم مخلوط کرده و بنوشید. این مواد می‌توانند هضم را تسریع کنند.
تغذیه مناسب: از مصرف غذاهایی که به نفخ کمک میکنند (مانند لوبیا، عدس، کلم، و غذاهای چرب) در زمان نفخ شدید خودداری کنید.
برای کاهش فوری نفخ شکم نوزادان یا کودکان:
گرایپ واتر دینه گزینه خوبی است (با مشورت پزشک).
اگر نفخ همراه با درد شدید، تب، یا دیگر علائم جدی است، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
rezaee
سلام بهترین روش برای از بین بردن نفخ کامل شکم بگید لطفا
دینه
با سلام. ببینید تغییر رژیم غذایی همراه با مشاوره پزشک و انجام آزمایشات لازمه برای بررسی دقیق علت این عارضه و مصرف شربت یا قرص ضد نفخ را به شما پیشنهاد میکنیم.
user
با دمنوش هم میشه نفخ رو برطرف کرد.شنیدم دمنوش نعنا، چای زنجبیل مفیده…
دینه
بله درصورتیکه نفخ خفیف بوده و بعلت بیماریهای زمینه ای نباشه ، مصرف دمنوشهای ضد نفخ مفید هست.
ناشناس
معده من نفاخه شدیدا
برای رفع باد شکم چی بخورم؟
دینه
مصرف حبوبات، کلم، چربیها، نوشابه رو کاهش بدید. ورزش کنید روزانه. حتما با یک متخصص گوارش درباره بیماری خودتون مشورت کنید. شاید نفخ معده شما نشانه بیماری خاصی هست که باید زودتر تشخیص داده شده و درمان گردد.
شهره
شربت گرایپ واتر برای از بین بردن نفخ سریع شکم بزرگسال مناسبه عکسش چرا تصویر نوزاده ..
دینه
بله محلول گرایپ واتر برای درمان نفخ نوزاد، کودک و بزرگسال مناسب هست و مواد موثره آن گیاهی است.
kerim jabari
سلام داروهای از بین بردن نفخ شکم چی خوبه؟
دینه
شربت ضد نفخ – قرص ضد نفخ – دمنوشها رو میتوانید استفاده کنید.