کنگرفرنگی
- درمان مشکلات کبد و کیسه صفرا
- سوءهاضمه عملکردی و کاهش نشانه‌های سندروم روده تحریک‌پذیر
- درمان کمکی در هایپرکلسترولمی خفیف تا متوسط
- کمک به کاهش قند خون
- کمک به درمان بی‌اشتهایی
Cynara Scolymus
(Artichocke)
Asteraceae
موارد مصرف آرتیشو
- مشکلات کبد و کیسه صفرا
- سوءهاضمه عملکردی و کاهش نشانه‌های سندروم روده تحریک‌پذیر
- درمان کمکی در هایپرکلسترولمی خفیف تا متوسط
- کاهش قند خون
- کمک به بی‌اشتهایی
اثرات بازدارنده‌ی کنگر فرنگی بر کاهش تومورهای پوستی در موش سوری ناشی از فیتوسترول (Phytosterol) گیاه بنام تاراکساترول (Taraxerol) و فارادیول است (faradiol) است.
مشخصات ظاهری کنگر فرنگی
آرتیشو گیاه بومی مناطق مرکزی مدیترانه است و بیشتر مناطق معتدل دنیا کشت میشود. ارتیشو گیاهی است چند ساله با ساقه‌ای ضخیم، شیاردار و ایستاده به ارتفاع حدود 20 سانتی‌متر گاهی موارد بیشتر، ریشه‌ی گیاه حجیم، برگ‌های آن متناوب، پهن، دندانه‌دار، منقسم به قطعات نامنظم و دارای بریدگی‌های عمیق، سطح فوقانی برگ‌ها سبز تیره و سطح تحتانی برگ‌ها سفید رنگ و پوشیده از کرک‌های سفید می‌باشد. در انتهای ساقه گیاه کاپیتول دیده شده که در حالت سبزی پوشیده از گلبرگِ ضخیمِ گوشتی می‌باشد. گل‌های آن لوله‌ای به رنگ آبی مایل به بنفش و میوه‌اش شفاف و قهوه‌ای تیره و منتهی به تارهای سفید در قسمت انتهایی است.
آرتیشو برای رشد احتیاج به آب و باران فراوان دارد. پس ایده‌آل کشورهای اروپایی و در ایران در استان‌های شمالی، خراسان رضوی و تهران بصورت خودرو انتشار داشته یا کاشته میشود. فصل آرتیشو معمولا ماه‌های فروردین و اردیبهشت (آپریل و می) است.
عصاره گیاه کنگر فرنگی بعنوان منبعی از آنتی اکسیدانهای طبیعی شناخته میشود. این آنتی‌اکسیدان‌ها شامل ویتامین C، هیدروکسی سینامیک اسید و فلاوون می‌باشند.
با توجه به نبود مستندات علمی، بهتر است با احتیاط مصرف شود.
احتمال بروز عوارض گوارشی مانند اسهال همراه انقباضات ناحیه شکمی دستگاه گوارش و قسمت‌های بالاتر به همراه سوزش سردل و تهوع وجود دارد.
– واکنش‌های آلرژیک در صورت تماس مداوم ممکن است بروز کند.
در مصرف هم زمان با داروهای شبه کومارینی ضد لخته (وارفارین) ممکن است سبب افزایش احتمال خونریزی شود.
بخاطر اثر محرک دارو بر روی مجاری صفراوی، در صورت وجود انسداد این مجاری نباید مصرف شود. در صورت وجود سنگ‌های صفراوی احتمال بروز کولیک وجود دارد.
نکاتی درباره کنگر فرنگی (آرتیشو)
- یکی از راهکارهای موثر در درمان سوءهاضمه، افزایش ترشح صفرا توسط کبد است. سینارین و کلروژنیک اسید (chlorogenic acid) موجود در کنگر فرنگی موجب افزایش ترشح صفرا می‌شوند و بدین ترتیب عصاره برگ‌های گیاه در درمان سوهاضمه کاربرد دارد.
- سیناروپیکرین (cynaropicrin) و سایر سزکویی‌ترپن لاکتون‌ها (sesquiterpene lactones) دارای اثرات کاهش‌دهنده قند و چربی خون هستند.
- سینارین از طریق افزایش دفع صفراوی استرولها و افزایش ترشح و تخلیه صفرا کلسترول سرم را کاهش میدهد.
عصاره برگ کنگر فرنگی با مهار سنتز کلسترول و مهار اکسیداسیون LDL موجب پیشگیری از تصلب شرائین میشود. - اثر بازدارنده بر قطع رشد تومورهای پوستی روی موش سفید آزمایشگاهی بعلت بکارگیری دو نوع فیتوسترول (Phytosterol) بنام تاراکساترول (Taraxerol) و فارادیول (faradiol) است.
- ترکیبات فنلی موجود در کنگر فرنگی دارای اثرات ضد میکروبی می‌باشند. در این میان کلروژنیک اسید، سینارین، لوتئولین- 7- روتینوزید و سیناروزید (cynaroside) نسبت به سایرین اثرات بارزتری دارند.
- عصاره گیاه آرتیشو بعنوان منبعی از آنتی اکسیدانهای طبیعی شناخته شده و شامل ویتامین C، هیدروکسی سینامیک اسید و فلاوون می‌باشند.
ترکیبات فنلی موجود در کنگر فرنگی دارای اثرات ضد میکروبی می‌باشند. در این میان کلروژنیک اسید، سینارین، لوتئولین، روتینوزید و سیناروزید (cynaroside) نسبت به سایرین اثرات بارزتری دارند.
کنگر فرنگی در محصولات دینه ایران
خواص برجسته کنگر فرنگی
1- سلامت کبد
یکی از مهم ترین خواص کنگر فرنگی، تأثیر مثبت آن بر عملکرد کبد است. این گیاه دارای ترکیبی به نام سیلیمارین و سینارین است که به سم زدایی کبد کمک کرده و باعث افزایش تولید صفرا می شود. افزایش ترشح صفرا تأثیر زیادی در هضم چربی‌ها دارد و از بیماری‌های کبدی مانند کبد چرب جلوگیری می‌کند. به همین دلیل، بسیاری از متخصصان طب سنتی و طب نوین این گیاه را به عنوان یک محافظ طبیعی کبد توصیه می‌کنند.
2- کاهش کلسترول خون
از دیگر خواص موثر کنگر فرنگی، توانایی آن در کاهش کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL) است. ترکیبات موجود در این گیاه می‌توانند به کاهش چربی‌های مضر خون کمک کرده و از رسوب چربی در رگ‌ها جلوگیری کنند. در نتیجه، مصرف منظم این گیاه می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش داده و باعث بهبود سلامت قلب شود.
3- تقویت سیستم گوارشی
فیبر موجود در این گیاه تأثیر بسیار مثبتی بر روی سیستم گوارشی دارد. این گیاه به بهبود هضم غذا، رفع یبوست و تنظیم حرکات روده کمک می‌کند. همچنین، کنگر فرنگی حاوی ترکیباتی است که به رشد باکتری‌های مفید روده کمک کرده و سلامت میکروبیوم روده را تقویت می‌کند. افرادی که دچار مشکلات گوارشی مانند نفخ، سوءهاضمه و یبوست هستند، می‌توانند با افزودن آرتیشو به رژیم غذایی خود، عملکرد دستگاه گوارش را بهبود بخشند.
4- کاهش وزن
اگر که به دنبال کاهش وزن هستید می توانید از کنگر فرنگی به عنوان یک غذای کم کالری و غنی از فیبر استفاده کنید. این گیاه با ایجاد احساس سیری طولانی مدت از پرخوری جلوگیری کرده و به کنترل اشتها کمک می‌کند. همچنین، کنگر فرنگی با افزایش چربی سوزی و متابولیسم بدن می‌تواند نقش موثری در کاهش وزن و چربی‌های شکمی داشته باشد.
5- کنترل قند خون
کنگر فرنگی یا همان آرتیشو یک گیاه مفید برای افراد دیابتی است. این گیاه با کاهش قند خون و افزایش حساسیت به انسولین، به کنترل دیابت نوع ۲ کمک می‌کند. ترکیبات موجود در این گیاه باعث کاهش سرعت جذب قندها در روده شده و از نوسانات شدید قند خون جلوگیری می‌کند.
6- خواص آنتی اکسیدانی
کنگر فرنگی دارای مقادیر بالایی از آنتی‌اکسیدان ها است که به مبارزه با رادیکال های آزاد کمک می‌کنند. این خاصیت باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان، پیری زودرس و بیماری‌های مزمن میشود. مصرف منظم آرتیشو می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن و محافظت از سلول‌های بدن در برابر آسیب‌های اکسیداتیو کمک کند.