گیاه زیره سبز چیست؟
زیره سبز گیاهی با نام علمی L. Cuminum cyminum و از خانواده apiaceae میباشد. این گیاه یکساله، معطر و بدون کرک است. ساقه علفی آن دارای انشعابات دو تایی و گاها سه تایی است. ساقه زیره سبز شیاردار و از بافت کلانشیم محیطی برخوردار است. ارتفاع این گیاه یکساله کوچک و علفی به حدود 60 سانتیمتر می‌رسد که دارای ریشه‌ای سفید رنگ و دراز و باریک و ساقه‌ای راست که برگهایش سبز رنگ و به شکل نواری باریک و نخی شکل هستند.
زیره در درمان نفخ، دل درد و دلپیچه
زیره دانهای است معطر و ضد نفخ که بهعنوان ادویه استفاده میشود. برگهای این گیاه بیست الی سی سانتیمتر و ارتفاع آن تقریبا پنجاه سانتیمتر است. میوه این گیاه نیز هلالی شکل و دارای خطوط برجسته به اندازه دو میلیمتر است. دو نوع زیره در دنیا وجود دارد به نام زیره سبز و زیره سیاه. در این مطلب از غفاری دایت تلاش میکنیم اطلاعاتی به شما اعم از فواید زیره، انواع زیره، تفاوت خواص زیره سبز و سیاه، طریقه مصرف زیره سیاه و عوارض زیره بدهیم؛ همچنین در این مقاله به بررسی خواص زیره برای مردان، دم کردن خواص زیره سبز و عرق زیره سیاه میپردازیم.
زیره یکی از ادویه‌های معطر است که به دو صورت زیره سبز و زیره سیاه در طبیعت یافت میشود. فواید زیره بی‌شمار است. همچنین از زیره در آشپزی و پزشکی استفاده میشود. زیره سبز و سیاه دارای مقادیر بالایی فیبر هستند و با کاهش اشتها و افزایش متابولیسم بدن به لاغری، کاهش وزن سریع افراد کمک می‌کنند. همچنین مقادیر بالای فیبر موجود در زیره برای حذف چربی شکم مفید است.
خواص زیره سبز:
این نوع زیره هم بصورت پرورشی و هم خودرو یافت میشود. در ایران نوعی پرورش زیره سبز وجود دارد که از اجزای اصلی پودر کاری است و برای تقویت طعم غذاها مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در داروهای سنتی از سال‌ها قبل استفاده میشود.
خواص زیره سیاه یا زیره کوهی:
زیره سیاه معروف به زیره کرمانی است و یکی از سوغاتی‌های معروف این استان است که در مناطق کوهستانی بصورت خودرو رشد می‌کند.
خواص زیره :
زیره سبز دارای خواص متعددی میباشد که در ادامه به معرفی خواص این ادویه بی‌نظیر می پردازیم.
زیره سبز ضد میکرووب است:
زیره سبز حاوی روغن ثابت است که سوسپانسیون پودر آن روی میکروب های گوناگون تاثیری مهار کننده دارد، یعنی از رشد میسلیوم ممانعت کرده و همچنین مانع از تولید آفلاتوکسین می گردد.
تاثیر روی لخته شدن خون:
عصاره خشکی که از استخراج گیاه زیره سبز بوسیله اتر بدست می‌آید، تجمع پلاکتی القاء شده توسط آراشیدون اسید در پلاسمای انسانی غنی از پلاکت را مهار می کند.
هموروئید یا یبوست در نتیجه فشار به رکتوم و رگهای انس در بدن ایجاد می شود که تورم، درد و خونریزی را به دنبال دارد. زیره سبز به دلیل دارا بودن میزان بالای فیبر به طور طبیعی باعث تحریک سیستم گوارشی شده و در نتیجه باعث بهبود هضم و درمان هموروئید می شود. وجود خواص ضد قارچ و ضد میکروبی در دانه های زیره منجر به درمان عفونتهایی با منشاء هموروئیدی می گردد.
کمک به هضم غذا:
زیره سبز از تشکیل گاز در دستگاه گوارش جلوگیری کرده و به هضم غذا کمک می کند. همچنین حاوی ترکیباتی است که باعث تحریک غده های مسئول ترشح اسیدها، صفرا و آنزیم ها شده و بدین طریق به هضم بهتر غذا در روده و معده منجر می گردد. وجود ویتامین C در ترکیبات زیره و استفاده از آن به عنوان ادویه در غذاها می تواند سبب تقویت سیستم ایمنی در بدن شده و برای افرادی که به استرس و ضعف سیستم ایمنی دچارند مفید باشد.
زیره برای لاغری:
از زیره بعنوان ماده ای موثر در جهت کمک به کاهش وزن و لاغری یاد می شود. از عرق زیره یا دانه های آن برای از بین بردن چربی های اضافی استفاده می شود. افزایش متابولیسم و سرعت بخشیدن به فرایند سوخت و ساز بدن و سوزاندن سریع کالریها از خواص دیگر زیره سبز محسوب می شوند. زیره همچنین در ترکیبات خود حاوی ماده فعالی موسوم به تیموکینون است که این ماده دارای خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد التهابی می باشد.
زیره برای سلامت پوست:
زیره بخاطر وجود ویتامین E در ترکیبات خود سبب سلامت پوست شده و میزان رطوبت و خاصیت ارتجاعی پوست را افزایش می دهد. وجود این ویتامین همچنین سبب تسریع در روند بهبود پوست می شود و با افزایش سرعت بازسازی سلول ها در درمان زخم، آکنه و چین و چروک موثر واقع می گردد. آنتی اکسیدانهای موجود در زیره سبز در هنگام تماس پوست با اشعه ماوراء بنفش یا دود سیگار، از پوست در مقابل سرطان حفاظت می نماید. زیره در درمان علائم اگزما و آکنه نیز می تواند مفید باشد. برای درمان پوست خود مثل درمان سوختگی، درمان التهاب پوستی، درمان آفتاب سوختگی، درمان ادرار سوختگی، درمان عرق سوز و … به شما پماد کالاندولا دینه را معرفی می کنیم.
از گیاه زیره (کاروم کاروی) در طب سنتی بعنوان گیاهی ضد نفخ در درمان اختلالات معده، اسهال و قولنج استفاده می شود. گیاه زیره سبز در طب هندی در درمان مبتلایان به سنگ کلیه و مثانه، اسهال مزمن، جذام، بیماری های چشم و سقط جنین کاربرد دارد. گیاه زیره سبز که در طب سنتی به نام کمون خوانده می شود دارای طبع گرم و خشک بوده و مدر و قاعده آور است. زیره سبز اگر با آب میل شود در بهبود دل پیچه و نفخ موثر می افتد و در صورت مصرف شدن به همراه سرکه می تواند سکسکه را درمان کند. استفاده از گیاه زیره به صورت موضعی التیام بخش بوده و ضد خونریزی بینی می باشد. مجتمع صنایع دینه ایران، محلول گرایپ‌واتر را برای درمان دل درد، نفخ نوزادان تولید کرده است که حاوی اسانس طبیعی دانه زیره، دانه شوید و نعنا میباشد و فاقد هر گونه عوارص یا مواد شیمیایی مضر گوارشی است.
روش مصرف زیره سبز:
میوه زیره سبز بصورت آسیاب شده مصرف میشود که یک ادویه فوق‌العاده جهت طعم‌دهی به انواع سوپ، خورش، سالاد و مزه دار کردن برنج محسوب می شود. این گیاه به دلیل داشتن طبع گرم جهت رفع سردی برنج مورد استفاده قرار می گیرد. مضاف بر این از دانه‌های زیره سبز در تهیه چای و دمنوش، روغن و عرق استفاده می کنند. مکمل‌های زیره نیز در بازار موجود می‌باشند. روغن فرار آن برای مصارف خوراکی و موضعی مناسب است. مقدار مصرف میانگین زیره سبز برای هر وعده 300 الی 600 میلیگرم دارو یا 5 الی 10 عدد میوه آن است.
تفاوت زیره سبز و سیاه
جنس، گونه، نوع اسانس و ترکیبات گیاه خواص زیره سبز با خواص زیره سیاه کاملاً متفاوت است و اثرات دارویی آن ها نیز در بعضی موارد تفاوت دارد؛ به همین دلیل میزان مصرف آنها نیز متفاوت خواهد بود. مقدار مصرف خواص زیره سیاه، که در بسیاری از غذاها مصرف میشود، می‌تواند ده برابر خواص زیره سبز باشد. بوی متفاوت این دو نوع زیره (سبز و سیاه) نیز به دلیل متفاوت بودن ترکیبات اصلی اسانس آنها است.
زیره سیاه و خواص آن:
طبع زيره سياه خيلي گرم و خشک است. زيره سياه داراي خواص مدر، بادشکن، مقوي، زيادکننده شير، قاعده‌آور، نيرودهنده، ضد کرم، هضم کننده، ضد تشنج، قابض، معرق، مقوي معده، قاطع اسپرم است.
زيره سياه در موارد بلع هوا، نفخ شکم، برطرف کردن سوءهاضمه، تسهيل هضم غذا، دل پيچه کودکان، انگل معده و روده، دفع بادهاي کليه و مثانه، تنگي نفس و سکسکه نفخي به‌کار مي‌رود.
زيره يک داروي سنتي براي رفع سوءهاضمه خصوصا نفخ شکم است. عرق زيره يا روغن آن در رفع سوءهاضمه و دل دردهاي کودکان مفيد است. زيره داراي خاصيت ضدگرفتگي دارد و براي رفع گرفتگي‌هاي دوران قاعدگي مفيد است.
مقوي بدن و چاق‌‌کننده است. معده را گرم و تقويت مي‌کند و کرم تنيا را دفع مي‌کند. و اثر قابل ملاحظه‌اي در جلوگيري از ايجاد بادهاي اضافي در روده و درمان اسهال دارد.
دم‌کرده يک قاشق مرباخوري زيره سياه در نيم ليتر آب جوش براي تنبلي اعمال گوارشي، بي‌اشتهايي، باد يا درد روده مصرف مي‌شود. مصرف دم کرده زيره سياه و يا جويدن آن در رفع و کاهش دردهاي ناشي از قاعدگي، دردهاي روده و بي‌اشتهايي بسيار مؤثر است.
خواص زیره برای مردان:
زیره اگر با نبات مصرف شود باعث افزایش اسپرم در مردان میشود. زیره منبع غنی از پتاسیم و روی است که سلامت جنسی را بهبود می‌بخشد. چای تهیه شده از زیره از مشکلات باروری جلوگیری می‌کند. زیره خواص درمانی زیادی داشته و مصرف غذایی زیادی دارد. از خواص زیره می‌توان به افزایش میل جنسی اشاره کرد. زیره ناتوانی جنسی را رفع می‌کند. برای استفاده از زیره می‌توانید ترکیبی نوشیدنی از عسل، روغن زیره سیاه و جوز هندی را تهیه کرده و شب ها قبل از خواب بنوشید.
عوارض زیره
سوزش سر دل
زیره بهعنوان یک درمان خوب برای بسیاری از مشکلات گوارشی است. زیره به عنوان یک تسهیل کننده خروج گاز معده از دستگاه گوارش شناخته میشود. اما در عین این خواص درمانی ممکن است موجب یک سری دیگر از مشکلات گوارشی گردد. سوزش سر دل یکی از این مشکلات است که ممکن است با مصرف بیش از اندازه زیره بروز کند.
آروغ زدن
اثر ضد نفخ زیره ممکن است سبب آروغ زدن نیز شود. علت آروغ زدن در بیشتر موارد به سبب ورود هوا به همراه غذا یا نوشیدنی به معده است. بنابراین گاز روده و معده از طریق دهان خارج میگردد. هرچند آروغ زدن مشکل خاصی نیست اما ممکن است سبب خجالت‌زدگی شود.
آسیب به کبد با زیره
روغن موجود در دانه زیره به شدت ناپایدار است و مصرف بیش از اندازه زیره در دوره زمانی طولانی مدت می‌تواند سبب آسیب به کبد چرب و کلیه‌ها شود. از این روغن در حیوانات برای جلوگیری و یا درمان اسپاسم عضلانی استفاده میشود.
سقط جنین با زیره
مصرف بیش از اندازه زیره ممکن است سبب سقط جنین در زنان باردار و یا القا زایمان زودرس شود. بنابراین زنان باردار نباید مقادیر زیادی از این دانه را استفاده کنند.
اثرات اعتیاد آور زیره
مقادیر بیش از اندازه زیره می‌تواند اعتیاد آور باشد، چرا که زیره دارای خواص مخدر است.
قاعدگی سنگین با خوردن زیره
مصرف مقادیر زیاد از دانه زیره منجر به خونریزی زیاد در دوران قاعدگی میگردد. در این دوران بهتر است با احتیاط مصرف شود.
کاهش قند خون با مصرف زیره
مصرف مقادیر زیاده زیره موجب کاهش قند خون میگردد که در مواردی می‌تواند از عوارض زیره محسوب شود. در مواردی مانند اعمال جراحی که حفظ قند خون ضروری است این مساله اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
مضر برای دیابتی‌ها
همانطور که گفته شد زیره به سرعت موجب کاهش قند خون میشود. افرادی که دیابت دارند باید قند خون شان همواره کنترل شود و نوسان قند خون به هیچ عنوان برای سلامتی شان خوب نیست. بنابراین دیابتی‌ها زیره را مصرف نکنند و یا اگر مجبور به مصرف هستند حتما اعتدال را رعایت کنند.
آلرژی به زیره
مصرف بیش از اندازه زیره در برخی افراد سبب ایجاد حساسیت در بدن آنها میگردد (طبع زیره گرم میباشد).
