اکیناسه (سرخارگل)

پیشگیری یا درمان سرماخوردگی، آنفولانزا، سینوزیت، عفونت‌های مجاری تنفسی فوقانی و تقویت سیستم ایمنی بدن. دارای اثرات ضد باکتری، ضد ویروس، تقویتی و درمان زخم‌ها

Benefits of Echinacea

Echinacea angustifolia

Echinacea purpurea

Asteraceae

موارد مصرف اکیناسه (سرخارگل)

  • پیشگیری و درمان سرماخوردگی، آنفلوانزا و سینوزیت، عفونتهای مجاری تنفسی فوقانی، تقویت سیستم ایمنی بدن، این گیاه دارای اثرات ضد باکتری، ضد ویروس، تقویت کننده سیستم ایمنی بدن و درمان کننده زخمها میباشد. گیاه سرخارگل بعنوان مهمترین گیاه در درمان سرماخوردگی، آنفولانزا و عفونتهای ویروسی است.
  • اثرات سرخارگل بخاطر آلکامیدها، مشتقات کافئیک اسید، پلی آلکن‌ها، پلی آلکین‌ها و پلی‌ساکاریدهاست.
  • این تاثیرات باعث تحریک سیستم ایمنی می‌شوند.
  • آرابینوگالاکتان موجود در عصاره این گیاه سبب آزادسازی فاکتورهای TNF-α‏، TNF-β‏ و تولید سایتوکاین‌هایی مانند IL-‎‎۱‎‏، IL-6 و IL-10 به وسیله ماکروفاژها می‌گردد.
    ترکیبات آمیدی لیپوفیلیک، آلکامیدها و مشتقات کافئیک اسید از جمله شیکوریک اسید موجود در عصاره گیاه سرخارگل سبب افزایش فعالیت فاگوسیتوزی به ویژه در سلول‌های پلی مورفو نوکلئو نوتروفیل گرانولوسیت می‌گردند.
  • فعال کردن عمل فاگوسیتوز و تحریک گرانولوسیتها – افزایش فعالیت متابولیکی و باکتری‌خواری ماکروفاژها – افزایش تولید لمفوکین‌ها توسط لمفوسیت‌ها
کاسنی-asteraceae
سرخارگل echinacea angustifuli
گیاه اکیناسه چه خواصی دارد

سرخارگل یا اکیناسه دارای اثرات ضد باکتری، ضد ویروس، تقویت‌کننده سیستم ایمنی بدن و درمان کننده زخمها است.

شکل گیاه سرخارگل

اکیناسه (Echinacea) یکی از گیاهان دارویی پر مصرف است که بومی آمریکای شمالی می‌باشد. جنس اکیناسه شامل 9 گونه است که سه تای آن: E. angustifolia ,E. purpurea و E. pallida خواص درمانی دارند. این گیاه قرن‌هاست که بطور سنتی برای درمان سرماخوردگی، سرفه، برونشیت، عفونت دستگاه تنفسی فوقانی و بعضی التهابات بکار می‌رود؛ اگرچه تعداد زیادی از ترکیبات فعال اکیناسه شناسایی شده‌اند ولی مکانیسم عمل آن ناشناخته مانده و مطالعات نشان می‌دهد که اکیناسه و ترکیباتش روی سیستم ایمنی فاگوسیتی اثر دارند ولی روی سیستم ایمنی اختصاصی خیر. امروزه اکیناسه برای عفونت‌های باکتریایی، ویروسی، پروتوزوایی و قارچی بکار می‌رود. همچنین بعنوان ماده ضد التهاب و احتمالاً پیشگیری کننده مصرف می‌شود.
سرخارگل گیاهی است چند ساله، به ارتفاع حدود 90-40 سانتیمتر با ساقه‌ای راست می‌باشد. برگها نسبتاً بزرگ، بصورت متقابل یا متناوب، با حاشیه صاف و رگبرگهای طولی مشخص می باشند. گلهای زبانی به رنگ ارغوانی- قرمز که معمولاً به شکل آویخته قرار می‌گیرند و گلهای لوله‌ای به ظاهر خار مانند در بالا قرار دارند. مخروط گل این گیاه نیزه ای شکل است و به جوجه تیغی شباهت دارد.
سرخارگل در شرق و مرکز ایالت متحده بصورت خودرو می‌روید و در اروپا نیز کشت داده می‌شود. قسمتهای هوایی خشک شده، اندام دارویی گیاه را تشکیل می‌دهند.

انواع دارویی گیاه اکیناسه (Echinacea)

1. اکیناسه پورپورا

نام علمی: Echinacea purpurea

نام فارسی رایج: سرخارگل ارغوانی

ویژگی‌ها:

    • پرکاربردترین گونه در داروهای گیاهی

    • ساقه‌ای بلند با گل‌های بنفش-ارغوانی

    • عمدتاً برگ‌ها و گل‌ها در فرآورده‌های دارویی استفاده می‌شوند.

بیشترین استفاده در داروهای تقویت ایمنی (مانند قطره یا قرص)

2. اکیناسه آنگستیفولیا

نام علمی: Echinacea angustifolia

نام فارسی رایج: سرخارگل برگ‌باریک

ویژگی‌ها:

    • برگ‌ها باریک‌تر و ساقه کوتاه‌تر از E. purpurea

    • طعم تلخ‌تر

    • عمدتاً ریشه‌ها استفاده می‌شوند.

در طب سنتی آمریکای شمالی (سرخپوستی) کاربرد زیادی داشته است.

3. اکیناسه پالیدا

نام علمی: Echinacea pallida

نام فارسی رایج: سرخارگل رنگ‌پریده

ویژگی‌ها:

    • گلبرگ‌ها کم‌رنگ‌تر (صورتی کم‌رنگ) و آویزان‌تر

    • بیشتر در مکمل‌های غذایی و برخی داروهای هومیوپاتی استفاده می‌شود.

کمتر رایج ولی هنوز دارویی محسوب می‌شود.

جدول مقایسه‌ای گونه‌های سرخارگل
ویژگی / گونه اکیناسه پورپورا
(E. purpurea)
اکیناسه آنگستیفولیا
(E. angustifolia)
اکیناسه پالیدا
(E. pallida)
بخش مصرفی اصلی برگ و گل ریشه ریشه و گل
طعم ملایم تلخ ملایم‌تر
ترکیبات فعال پلی‌ساکاریدها، آلکامیدها آلکامیدها، اسید کافئیک ترکیب‌های مشابه
اثر بر ایمنی بالا قوی متوسط
محبوبیت تجاری ⭐⭐⭐⭐⭐ ⭐⭐⭐ ⭐⭐
موارد منع مصرف بارداری

هر چند تحقیقات اولیه، بی‌ضرری این گیاه را در دوزهای رایج بارداری و شیردهی نشان داده است؛ اما اطلاعات بیشتری در مورد مصرف اکیناسه در طی دوران بارداری نیاز بوده و حتما با مشورت پزشک مصرف شود.

عوارض جانبی

در صورت بروز اختلالات گوارشی از مصرف خودداری و با پزشک خود مشورت نمایید.

تداخلات دارویی

سرخارگل فعالیت سیستم ایمنی را افزایش دهد. مصرف با داروهای مهار کننده‌ سیستم ایمنی (مثل آزاتیوپورین، سیکلوسپورین، مایکوفنولات، تاکرولیموس، پردنیزولون، کورتیکواستروئیدها)  اثرات درمان را کاهش میدهد.
مصرف سرخارگل با داروهای هپاتوتوکسیک، موجب سمیت کبدی می‌گردد. در صورت مصرف با داروهای ضد انعقاد مانند وارفارین، افزایش زمان خونریزی محتمل است.

دستور منع مصرف

مصرف سرخارگل در مالتیپل اسکلروزیس و کلاژنوزیس به دلیل اثرات احتمالی تحریکی بر فیبروبلاستها منع مصرف دارد. در شرایط حاد و پیشرفته لوکوزیس و بیماریهای خود ایمنی منع مصرف دارد. همچنین استفاده از این گیاه در افراد مبتلا به سل و HIV نباید مصرف شود. مصرف طولانی مدت سرخارگل (بیشتر از 6 یا 8 هفته) مجاز نمیباشد.

نکاتی درباره گیاه اکیناسه:

سرخارگل در شرق و مرکز ایالت متحده به صورت خودرو می روید و در اروپا نیز کشت داده می شود. قسمت های هوایی خشک شده اندام دارویی گیاه را تشکیل می دهند.

اجزا و مواد موثره گیاه اکیناسه

تمام بخش های اکیناسه دارای مواد ارزشمندی هستند.

اکیناسه در محصولات دینه ایران

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پیمایش به بالا