حساسیت پوستی چیست ؟
حساسیت پوستی یک واکنش غیرطبیعی و بیش از حد پوست نسبت به عوامل محرک داخلی یا خارجی است. این واکنش می تواند ناشی از آلرژی، بیماری های پوستی، خشکی شدید، تماس با مواد شیمیایی، تغییرات دمایی یا حتی استرس باشد. پوست افراد حساس به طورمعمول در برابر این عوامل واکنش شدیدی نشان می دهد که می تواند شامل قرمزی، التهاب، خارش، سوزش یا پوسته پوسته شدن باشد. شدت حساسیت پوستی در هر فرد متفاوت است و امکان دارد به صورت موقت یا مزمن بروز کند. بعضی از افراد نیز ممکن است تنها در فصول خاصی مانند زمستان یا بهار دچار حساسیت شوند، در حالی که برخی دیگر به طور دائمی با این مشکل درگیر هستند. واکنش پوستی می‌تواند کیفیت زندگی افراد را تحت تأثیر قرار دهد، پس شناخت علت و روش های درمان آن برای کنترل این وضعیت بسیار مهم و ضروری است.
انواع مختلف حساسیت پوستی
1- اگزما
اگزما یکی از شایع‌ترین نوع‌های حساسیت پوستی است که معمولاً در زمان کودکی ظاهر می‌شود و ممکن است تا بزرگسالی ادامه پیدا کند. این بیماری باعث ایجاد خشکی شدید، قرمزی، التهاب و خارش بسیار زیاد در پوست می‌شود. درمان اگزما بسته به شدت علائم، شامل استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده، داروهای ضدالتهابی و تغییر در سبک زندگی است. اگزما معمولاً در نواحی مانند دست‌ها، آرنج، پشت زانوها و صورت مشاهده می‌شود. این نوع حساسیت در بعضی موارد به‌صورت دوره‌ای شدت می‌گیرد و ممکن است در اثر تغییرات آب‌وهوایی یا مصرف برخی مواد غذایی تحریک شود.
2- درماتیت تماسی
درماتیت تماسی زمانی رخ می‌دهد که پوست در تماس مستقیم با مواد حساسیت زا قرار بگیرد. این مواد می‌توانند شامل شوینده‌های قوی، صابون های نا مناسب، برخی عطرها، نیکل موجود در زیورآلات یا لاتکس باشند. درماتیت تماسی به طور معمول با قرمزی، التهاب، خارش و گاهی اوقات تاول های کوچک همراه است. این نوع واکنش پوستی امکان دارد چند ساعت تا چند روز پس از تماس با ماده محرک ظاهر شود و بسته به شدت حساسیت، علائم آن ممکن است برای مدت طولانی تر نیز باقی بماند.
3- کهیر
کهیر یک نوع آلرژیک پوستی است که با لکه های قرمز، متورم همراه با خارش روی پوست ظاهر می شود. این لکه‌ها ممکن است به صورت ناگهانی ظاهر شوند و بعد از چند ساعت یا چند روز از بین بروند. کهیر می‌تواند در هر قسمتی از بدن ایجاد شود و در برخی موارد به شکل مزمن درآید. این نوع واکنش پوستی معمولاً در اثر مصرف برخی غذاها، داروها، استرس یا تغییرات دمایی ایجاد می‌شود و در صورت تداوم، می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد.
4- پسوریازیس
پسوریازیس یک بیماری خودایمنی و مزمن پوستی است که باعث تولید بیش از اندازه سلول های پوستی می شود. این افزایش سرعت تولید سلول های پوست باعث تجمع لایه های ضخیم، پوسته پوسته و قرمز روی سطح پوست می شود. این ضایعات پوستی اکثرا در نواحی مانند آرنج، زانو، پوست سر و پایین کمر ظاهر می‌شوند و ممکن است با خارش و گاهی درد نیزهمراه باشند. پسوریازیس در برخی افراد به صورت دوره ای شدت می گیرد و عوامل مختلفی مانند استرس یا عفونت‌ها می‌توانند باعث تشدید علائم آن شوند.
5- آلرژی‌های پوستی
بعضی از افراد دچار حساسیت پوستی ناشی از مصرف غذا ها یا داروهای خاص می شوند. ایعنی اینکه نسبت به این غذا ها و دارو ها حساسیت دارند و واکنش نشان می دهند این نوع حساسیت معمولا به صورت خارش، قرمزی، کهیر یا حتی تورم در نواحی مختلف بدن ظاهر می‌شود. در برخی موارد، این نوع آلرژی می‌تواند واکنش‌های شدیدتری مانند مشکلات تنفسی یا شوک آنافیلاکتیک ایجاد کند. غذاهایی مانند بادام زمینی، لبنیات، تخم مرغ، غذاهای دریایی و برخی افزودنی های غذایی ممکن است در برخی افراد باعث واکنش های آلرژیک شوند. همچنین برخی داروها مانند آنتی‌بیوتیک ها، داروهای ضدالتهابی و مسکن‌ها نیز می توانند باعث حساسیت پوستی بشوند.
6- رزاسه
رزاسه یک بیماری پوستی مزمن است که باعث قرمزی و التهاب مداوم در نواحی مختلف صورت، بخصوص گونه ها، بینی، پیشانی و چانه می‌شود. این بیماری به طور معمول در بزرگسالان بالای ۳۰ سال دیده می شود و ممکن است با جوش‌های ریز، حساسیت شدید پوست و در بعضی از حالت ها با تورم همراه باشد. افرادی که دچار رزاسه می شوند، اکثرا متوجه این می شوند که پوستشان در برابر تغییرات دمایی، مصرف غذاهای تند، استرس یا قرار گرفتن در معرض نور خورشید واکنش نشان می‌دهد و قرمز تر می‌شود.
علائم حساسیت پوستی چیست ؟
حساسیت پوستی علائم مختلفی دارد که بسته به دلیل ایجاد آن، شدت و نوع پوست فرد متفاوت است. این علائم ممکن است به صورت خفیف یا شدید بروز کنند و در بعضی از موارد نیاز به درمان فوری داشته باشند. برای آشنایی با این علائم لیست زیر را مطالعه کنید
- قرمزی و التهاب پوست
- خارش شدید و مداوم
- پوسته پوسته شدن و خشکی پوست
- کهیر و جوش های پوستی
- احساس سوزش و گزگز
- ترک خوردگی و زخم های پوستی
- ایجاد تاول های کوچک یا زخم
بهترین روشهای درمان حساسیت پوستی
1- پرهیز از مواد محرک و آلرژی زا
در خیلی از موارد، حساسیت پوستی به علت تماس با مواد تحریک کننده مثل شوینده های شیمیایی، صابون های معطر، فلزات، عطرها و رنگ‌های مصنوعی رخ می دهد. برای پیشگیری و درمان این نوع حساسیت، بهتر است مواد محرک را شناسایی کرده و از تماس با آن‌ها خودداری کنید. استفاده کردن از لباس‌های نخی و گشاد، شستشوی پوست با صابون های ملایم و بدون عطر و پرهیز از زیورآلات نیکل دار نیز می‌تواند به کاهش حساسیت پوستی کمک بسیار زیادی کند.
2- مرطوب نگه داشتن پوست
خشک بودن زیاد پوست یکی از دلایل اصلی حساسیت پوستی می باشد، استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده مناسب، بخصوص آن هایی که دارای مواد طبیعی مانند آلوئه ورا یا روغن جوجوبا هستند، می‌تواند از خشکی پوست جلوگیری کرده و مانع تشدید این حساسیت شود. توصیه می‌شود که بعد از استحمام و شستن دست‌ها، بلافاصله از مرطوب کننده استفاده کنید تا رطوبت پوست حفظ شود.
3- استفاده از کرم‌ها و داروهای ضدالتهابی
یکی از بهترین روشهای درمان حساسیت پوستی، استفاده از کرم‌ها و پمادهای ضدالتهابی شرکت دینه است.
پماد کالاندولا علاوه بر دارا بودن خاصیـت ضد التهـاب پوستی، موجب ترمیم و التیــام پوستهای حساس و ملتهب شده و خارش پوست را کاهش می دهد. پماد کالاندولا گردش خون را بهبود بخشیده و پوست را تقویت می کند.
4- استفاده از کمپرس سرد و کاهش التهاب
برای کاهش فوری خارش و التهاب ناشی از حساسیت پوستی، استفاده از کمپرس سرد یا یک دستمال تمیز و مرطوب روی ناحیه حساس شده می‌تواند بسیار مؤثر باشد. سرما باعث کاهش تورم و التهاب شده و می‌تواند خارش پوست را تسکین دهد. همچنین، دوش گرفتن با آب ولرم (نه داغ) و استفاده از لباس‌های خنک و نخی نیز می‌تواند به کاهش حساسیت پوستی کمک کند.
5- استفاده از روشهای طبیعی و گیاهان دارویی
روش های طبیعی تأثیر مثبتی بر کاهش واکنش پوستی دارند. بعضی از اثرگذار ترین گیاهان دارویی برای درمان حساسیت پوستی به صورت لیست زیر است
- آلوئه ورا : خاصیت ضدالتهابی و آبرسانی دارد و به تسکین پوست خیلی کمک می کند.
- بابونه : با خاصیت آرام بخشی که دارد می‌تواند قرمزی و التهاب را به راحتی کاهش دهد.
- روغن نارگیل : این روغن یک مرطوب کننده طبیعی است که به درمان خشکی پوست و کاهش تحریکات پوستی کمک بسیاری می‌کند.
- جو دوسر : حمام با جو دوسر نیز می تواند به کاهش خارش و التهاب ناشی از حساسیت پوستی کمک کند.
مواد غذایی مفید برای کاهش حساسیت پوستی
شما با داشتن یک رژیم غذایی مناسب می توانید در کاهش حساسیت پوستی تاثیر بسیار زیادی داشته باشید. بعضی از مواد غذایی دارای خواص ضدالتهابی، آنتی‌اکسیدانی و مغذی هستند که می توانند از واکنش های آلرژیک جلوگیری کنند و به تقویت سد دفاعی پوست کمک زیادی کنند. مصرف غذاهای سرشار از امگا ۳، ویتامین E، روی و آنتی اکسیدان‌ها می‌تواند التهاب، قرمزی و خارش پوست را کاهش داده و از خشکی آن جلوگیری کند. همچنین، استفاده از خوراکی هایی مانند بهترین میوه ها برای درمان خارش پوست نیز می تواند نقش مؤثری در بهبود وضعیت پوست داشته باشد. علاوه بر این، نوشیدن آب کافی هم برای حفظ رطوبت پوست ضروری است.
لیست مواد غذایی مفید برای کاهش حساسیت پوستی :
- ماهی‌های چرب (سالمون، تن، ساردین، قزل‌آلا)
- مرکبات (پرتقال، لیمو، گریپ فروت)
- ماست پرو بیوتیک
- روغن زیتون، روغن نارگیل
- چای سبز
- آب کافی
نحوه تشخیص حساسیت پوستی
تشخیص حساسیت پوستی نیاز به بررسی دقیق علائم و شناسایی عوامل محرک دارد. اولین مرحله در این اقدام، توجه به واکنش های پوستی مانند قرمزی، خارش، التهاب و … است که ممکن است پس از تماس با مواد خاص، مصرف برخی غذاها یا قرار گرفتن در معرض آلرژن‌های محیطی ظاهر شوند. برای اطمینان از علت حساسیت، پزشک معمولاً تاریخچه پزشکی بیمار را بررسی کرده و درباره مواد آرایشی، شوینده‌ها، رژیم غذایی و عوامل محیطی که ممکن است باعث تحریک پوست شوند، سؤال می‌کند. در برخی موارد، آزمایش‌های پوستی مانند تست پَچ یا تست خراش برای تشخیص آلرژن های خاص انجام می‌شود.
این آزمایش‌ها می توانند موادی که باعث واکنش آلرژیک می شوند را شناسایی کنند، و امکان مدیریت و پیشگیری از حساسیت پوستی را فراهم می‌کنند. علاوه بر این، آزمایش خون نیز امکان دارد برای بررسی سطح آنتی بادی های مرتبط با آلرژی انجام شود.
حساسیت پوستی کودکان
حساسیت پوستی در کودکان اکثرا به علت تغییرات محیطی یا واکنش به مواد خاص مانند مواد شوینده و برخی مواد غذایی رخ می‌دهد. این وضعیت می‌تواند باعث قرمزی، خشکی و خارش پوست شود. برای درمان این مشکل نیز، استفاده از پماد کالاندولا دینه بسیار توصیه می شود.
چه زمانی لازم است که به دکتر مراجعه کنیم
در اکثر موارد، واکنش‌های پوستی با دوری از عوامل تحریک کننده و استفاده از محصولات مراقبتی مناسب کنترل می شود، اما در بعضی از مواقع لازم است که فرد به پزشک مراجعه کند و معاینه شود. اگر علائم مانند قرمزی، خارش، التهاب یا کهیر به صورت خیلی شدید بروز کرده و با مصرف داروهای ضد حساسیت یا تغییرات در سبک زندگی بهتر نشود، باید از متخصص پوست کمک گرفت. همچنین، در صورتی که این مشکلات پوستی با علائمی مانند تورم شدید، مشکلات تنفسی، تب، تاول‌های چرکی، ترشح از زخم های پوستی یا گسترش التهاب به سایر قسمت های بدن همراه باشد، مراجعه فوری به پزشک بسیارضروری است. اگر واکنش های آلرژیک به‌طور مداوم تکرار شده یا علت دقیق آن مشخص نباشد، انجام آزمایش‌های تخصصی پوستی و بررسی‌های پزشکی می‌تواند به شناسایی عامل تحریک کننده کمک کند.
جمع بندی
در نهایت، می‌توان گفت که حساسیت پوستی یک مشکل جدی است که اگر به موقع و صحیح درمان نشود، می‌تواند اثرات منفی زیادی بر کیفیت زندگی فرد بگذارد. با شناخت انواع حساسیت ها و علائم آن، و استفاده از روشهای درمانی مناسب که در این مقاله به شما معرفی کردیم، می‌توان به راحتی از پیشرفت مشکلات پوستی جلوگیری کرد و از بروز عوارض جدی‌تر آن پیشگیری نمود.
بهترین پماد ضد التهاب پوست
2 دیدگاه دربارهٔ «حساسیت پوستی چیست؟ بررسی روشهای درمان آن»
ممنون از توضیحات دقیق‌تون، واقعاً درک بهتری از علائم حساسیت پوستی گرفتم
علتهای حساسیت پوستی یا آلرژی پوستی :
بخاطر تماس پوست با مواد محرک زا.
علائم:
بثورات جلدی قرمز و خارش، تاول و برجستگی روی پوست.
التهاب پوست بعلت واکنش سیستم ایمنی بدن به ماده حساسیت زا میباشد.