مجتمع صنایع دینه ایران

به چه گیاهانی گیاه دارویی گفته می‌شود

گیاه دارویی گیاهی است که یک یا برخی اندام‌‌های آن مانند ساقه، برگ، گل، ریشه و… دارای خواص دارویی باشد. برای مثال، پوست ساقه گیاه دارچین، دارای خاصیت درمانی است.

این قسمت‌های دارویی، حاوی مواد فعال بیولوژیکی (مواد موثر) هستند که بر  پیکر موجودات زنده اعم از انسان یا حیوان، اثرات فیزیولوزیکی دارند.

ریشه انجدان رومی و یا گل‌های بابونه هم نمونه‌های دیگری هستند که اثرات درمانی دارند. کمتر دیده شده که تمام قسمت‌های یک گیاه دارای خواص درمانی باشد، ولی در این مورد هم می‌توان سرخارگل را نام برد.

به علاوه از برخی گیاهان دارویی مانند زنجبیل و عناب در مصارف غذایی هم استفاده می‌شود. ذکر این نکته هم لازم است که گاهی اطلاق نام گیاهان دارویی فقط درباره قسمت دارویی مورد استفاده به‌ کار برده می‌شود.  جالب است بدانید پوست برخی میوه‌ها از جمله پوست انار هم می‌تواند خاصیت دارویی داشته باشد.

چرا گیاهان دارویی؟

گیاهان دارویی به عنوان منابع طبیعی و سنتی درمانی از قدیم‌الایام تا به امروز مورد استفاده قرار می‌گیرند. این گیاهان حاوی ترکیبات شیمیایی مختلفی هستند که می‌توانند خواص دارویی و درمانی داشته باشند. در ادامه، چند دلیل برای استفاده از گیاهان دارویی را بیان می‌کنم:

تاریخچه قدیمی:

استفاده از گیاهان دارویی در درمان بیماری‌ها به تاریخ قدیمی بازمی‌گردد. این دانش به طور سنتی از نسل به نسل منتقل شده است و تجربیات مردم در استفاده از گیاهان دارویی تجمع یافته است.

محصولات طبیعی:

•  به عنوان منابع طبیعی درمانی شناخته شده‌اند. آنها معمولاً از محیط طبیعی بدون مواد شیمیایی و مصنوعی تولید می‌شوند، که ممکن است برای برخی افراد بیشترین اطمینان را فراهم کند.

تنوع ترکیبات شیمیایی:

• گیاهان دارویی حاوی ترکیبات شیمیایی مختلفی هستند که می‌توانند خواص درمانی داشته باشند. این ترکیبات شامل آنتی‌اکسیدان‌ها، آنتی‌باکتریال‌ها، ضدالتهاب‌ها، آرامبخش‌ها و موارد دیگر می‌شوند.

ملاحظات اقتصادی:

• استفاده از گیاهان دارویی می‌تواند گزینه‌ای اقتصادی‌تر نسبت به داروهای شیمیایی باشد. در برخی از موارد، گیاهان دارویی ممکن است به دلیل هزینه کمتر در دسترس باشند و درمان بیماری‌ها را همانطور که مورد انتظار است، فراهم کنند.

استفاده در طب سنتی:

• در بسیاری از فرهنگ‌ها، گیاهان دارویی در طب سنتی به عنوان روش درمانی اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این طبقه‌بندی شامل سیستم‌هایی مانند طب چینی، طب آیورودا و طب اسلامی می‌شود.

استفاده از گیاهان دارویی برای درمان بیماری‌ها نیازمند مطالعه و دانش کافی است. همچنین، قبل از استفاده از هر گونه گیاه دارویی، بهتر است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید تا از تداخل با داروهای دیگر یا هرگونه عوارض جانبی احتمالی آگاه شوید.

لیست ۱۰۰ گیاه دارویی پرخاصیت

در این قسمت می‌خواهیم به معرفی ۱۰۰ گیاه دارویی بپردازیم. در جدول زیر می‌توانید این گیاهان دارویی و مهم‌ترین خاصیت هرکدام از آن‌ها را مشاهده نمایید:

• ۱ آلوئه ورا درمان یبوست – شادابی پوست و مو – درمان تبخال – درمان سوختگی
• ۲ گلپر کاهش درد قاعدگی – موثر برای ریه – مفید برای معده – مفید برای پوست
• ۳ آرنیکا (همیشه بهار کوهی) درمان خونریزی داخلی – کاهش التهاب – درمان آکنه
• ۴ زبان گنجشک درمان یبوست – چربی‌سوزی – دفع سنگ کلیه – درمان نقرس
• ۵ آشواگاندا (جینسینگ هندی) کمک به اعصاب – رفع خستگی – کاهش کلسترول – افزایش سطح ایمنی
• ۶ گون تقویت سیستم ایمنی – بهبود سلامت قلب – از بین بردن آلرژی
• ۷ صنوبر هندی کاهش تب – رفع نفخ – درمان اسهال خونی – خرد کردن سنگ کلیه
• ۸ زرشک کاهش تب – تنظیم ضربان قلب – از بین بردن میکروب‌ها – کاهش التهاب
• ۹ برگ بو درمان شوره سر – جوان‌سازی پوست – درمان شپش سر – لاغری
• ۱۰ تاج خروس درمان ریزش مو – درمان پوکی استخوان – تنظیم فشار خون
• ۱۱ برگ درحت راش بهبود هضم غذا – تامین سلامت نوزاد – درمان سردرد – بهبود سلامت مو
• ۱۲ بلادون (شابیزک) درمان آسم – درمان سیاه سرفه – درمان بی‌اختیاری در ادرار
• ۱۳ برگ درخت توس رفع لکه‌های پوستی – تصفیه خون – تب بر – عرق آور – درمان سرگیجه
• ۱۴ کوهوش سیاه کاهش فشار خون – تسکین درد قاعدگی – رفع علائم یائسگی
• ۱۵ کوکب کوهی ضدعفونی کردن زخم – درمان ترک‌های لب و پاشنه پا – درمان ورم معده
• ۱۶ گردوی سیاه ضدقارچ – مراقبت از پوست – بهبود سلامت قلب – تقویت سیستم ایمنی
• ۱۷ خار شتر محافظت از کبد – درمان سرماخوردگی – کاهش قند خون – کاهش درد
• ۱۸ خار مریم درمان کبد چرب – افزایش شیردهی مادران – کاهش قند خون
• ۱۹ گل گاوزبان تقویت اعصاب – رفع عفونت ادراری – تنظیم فشار خون – کاهش درد پریود
• ۲۰ بیدمشک افزایش میل جنسی – رفع تب – درمان زگیل – افزایش اشتها
• ۲۱ کالاندولا (گل همیشه بهار) درمان عفونت چشم، پوست و اندام تناسلی – کاهش التهاب- درمان سوختگی

1. درمان التهاب پوستی
2. درمان سوختگی پوست با اجسام داغ و یا بخار آب
3.  پیشگیری و درمان آفتاب سوختگی
4. درمان گزیدگی و جای نیش حشرات
5. درمان خارش پوست
6.  درمان اگزما و جوش
7.  درمان خشکی پوست
8. درمان ترک پوست
9. درمان عرق سوز شدن
10. درمان ادرار سوختگی اطفال
11. بازسازی و ترمیم پوست
12. درمان گزیدگی نیش حشرات
13. درماتیت ناشی از پرتودرمانی
14. درماتیت آلرژیک
15. آزردگی های جلدی ناشی از خراش ها و بریدگیهای سطحی

پماد سوختگی و ضدالتهاب کالاندولای دینه با دیگر پماد های کالاندولا

1. پماد ضد التهاب کالاندولای دینه فاقد کورتون
2. پماد سوختگی کالاندولای دینه فاقد هیچ مقدار مواد شیمیایی
3. 35 سال قدمت حضور پماد ادرار سوختگی اطفال با فرمولاسیون چهره ماندگار، دکتر علی زرگری معتبرترین نویسنده کتاب گیاهان دارویی‌ در‌ایران
4. پماد تسکین دهنده نیش حشرات کالاندولای دینه سبب از بین رفتن خارش و التهاب با خاصیت گرانولاسیون برای ترمیم پوست
5. پماد ضد اگزما و جوش کالاندولای دینه
6. پماد ضدالتهاب و سوختگی کالاندولا دینه مانع از تغییر رنگ پوست بر اثر استفاده مداوم
7. قابلیت مصرف به عنوان کرم روزانه به علت سبک و گیاهی بودن کالاندولا دینه مانع تنفس پوست نمیشه و گرانولاسیون کوجود در گل همیشه بهار برای ترمیم پوست مناسب
8. چربی کنترل شده پماد کالاندولای دینه اون رو به کرم روزانه دست و صورت محبوب آقایان هم تبدیل کرده که مانع تنفس پوست نمیشه و لباس رو چرب نمیکند

• ۲۲ خشخاش تقویت استخوان – تقویت سلامت مغز – بهبود سلامت مو – رفع کم خونی
• ۲۳ فلفل کاین کاهش وزن – کاهش فشار خون – درمان پسوریازیس – مسکن طبیعی
• ۲۴ علف مرغ درمان ورم پروستات – درمان حبس البول – درمان دل‌ پیچه – ضد تورم
• ۲۵ شبدر درمان واریس – ضد التهاب – ادرارآور – درمان هموروئید
• ۲۶ کامفری (گوش خر) رفع درد مفاصل – درمان نقرس – درمان آکنه – درمان اگزما
• ۲۷ ذرت پیشگیری از یبوست – افزایش وزن – محافظت از قلب و چشم
• ۲۸ بابونه درمان مشکلات گوارشی – تسکین درد – رفع مشکلات سیستم عصبی
• ۲۹ کرچک تقویت رشد مژه‌ها – درمان عفونت‌های قارچی – خواص آنتی باکتریال
• ۳۰ زغال اخته بهبود سلامت قلب – درمان شب ادراری کودکان – کاهش وزن
• ۳۱ دیزی (مینای چمنی) بهبود زخم‌های سطحی – کاهش التهاب – رفع کبودی – رفع سرفه
• ۳۲ قاصدک درمان آکنه – کاهش فشار خون – رفع یبوست – جلوگیری از کم خونی
• ۳۳ سرخارگل (اکیناسه) بهبود سیستم ایمنی – کاهش ریسک سرطان خون – تسکین درد
• ۳۴ سنجد محافظت از پوست و مو – تقویت حافظه – تقویت سیستم عصبی
• ۳۵ اکالیپتوس درمان سینوزیت – بهبود سلامت ریه – کاهش سردرد – کاهش وزن
• ۳۶ پامچال کاهش علائم قبل از قاعدگی  – تنظیم عملکرد هورمونی زنان
• ۳۷ کتان کاهش خطر ابتلا به سرطان – بهبود عملکرد دستگاه گوارش
• ۳۸ انگشتانه درمان نارسایی قلبی – درمان ذات الریه – افزایش ادرار – درمان پرسازی
• ۳۹ سیر تقویت عملکرد قلب – عمل به عنوان آنتی بیوتیک – کاهش فشار خون
• ۴۰ زنجبیل کمک به هضم غذا – درمان آسم و برونشیت – خاصیت ضد سرطانی
• ۴۱ جینکو (کهن‌دار) ضد آلزایمر – تقویت قوای جنسی آقایان – تقویت حافظه
• ۴۲ جینسینگ افزایش انرژی – کاهش استرس – درمان اختلالات جنسی آقایان
• ۴۳ گلدن سیل (خوک طلایی) درمان سرماخوردگی – خواص آنتی باکتریال – درمان آنفولانزا
• ۴۴ پیچک سم‌زدایی از بدن – مراقبت از پوست – کاهش احتقان – ضد باکتری
• ۴۵ زالزالک تقویت بینایی – جلوگیری از سرطان – بهبود سیستم گوارشی
• ۴۶ فندق چربی سوزی – ضد اسهال – هضم کننده غذا – درمان صرع
• ۴۷ هورهوند رفع گرفتگی صدا
• ۴۸ شاه بلوط حفظ سلامتی زنان باردار – پیشگیری از ابتلا به بیماری های قلبی
• ۴۹ هالی هاک (گل ختمی) نرم کننده طبیعی مو – رفع سنگ کلیه – ادرارآور – رفع درد سیاتیک
• ۵۰ دم اسبی رفع اختلالات تنفسی – موثر برای تقویت مو – حفظ سلامت مو
• ۵۱ زوفا درمان آسم و عفونت‌های ریوی – درمان درد گلو – درمان درد عضلانی
• ۵۲ یاسمن آرام‌بخش – بهبود وضعیت قلب و عروق – کاهش وزن – درمان دیابت
• ۵۳ ارکیده جواهر درمان تشنج – درمان سرماخوردگی – تقویت ریشه مو – درمان اسهال
• ۵۴ اسطوخودوس درمان سردرد – درمان زخم‌های دهانی – کاهش استرس – پاکسازی کبد
• ۵۵ به لیمو حفظ سلامت قلب – حفظ سلامت پوست – کمک به بهبود اعصاب
• ۵۶ علف لیمو (سرده) ضد میکروب – ضد التهاب – کاهش فشار خون – کاهش کلسترول
• ۵۷ بادرنجبویه درمان بی‌خوابی – درمان اضطراب – حفظ سلامت ریه – تقویت مو
• ۵۸ ریشه شیرین بیان درمان آکنه – حفظ سلامت کبد – کاهش درد قاعدگی – درمان ناباروری
• ۵۹ زیرفون (لیندن) رفع بی‌خوابی – کاهش فشار خون – تسکین روماتیسم – درمان سردرد
• ۶۰ نیلوفر آبی درمان سرفه‌های خونی – درمان اسهال خونی – درمان گرم مزاجی
• ۶۱ شیره درخت افرا جلوگیری از دیابت – حفظ جوانی پوست – درمان آکنه – درمان کم‌خونی
• ۶۲ نعناع درمان آسم – کمک به فرایند هضم – جلوگیری از آلرژی – کاهش وزن
• ۶۳ دم شیر کاهش علائم یائسگی – صد التهاب – درمان اضطراب و افسردگی
• ۶۴ ماگورت (خاراگوش) رفع اختلالات قاعدگی – ضد سرطان – تسکین درد مفاصل
• ۶۵ مولین درمان اسهال و خونریزی – کمک به رشد مجدد ابرو و مو – تقویت ریه‌ها
• ۶۶ پونه کوهی کاهش دیابت نوع ۲ – کاهش کلسترول – تنظیم چرخه قاعدگی
• ۶۷ برگ درخت کاج رفع عفونت سینوس‌ها – درمان شوره سر – درمان اگزما – رفع قارچ
• ۶۸ برگ درخت چنار کاهش درد زانو – درمان زخم سوختگی – درمان ورم ملتحمه چشم
• ۶۹ گل رز تقویت سیستم ایمنی بدن – ضد التهاب – پیشگیری از سرطان
• ۷۰ رزماری درمان سرماخوردگی – بهبود اعصاب – حفظ سلامت کبد – درمان دیابت
• ۷۱ مریم گلی رفع عفونت رحم – تقویت مغز و حافظه – کنترل دیابت – رفع سرفه
• ۷۲ برگ درحت انار کاهش سردردهای میگرنی – کاهش سردردهای عصبی شدید
• ۷۳ سماق درمان کهیر – سیاه شدن مو – درمان کبد چرب – کاهش قند خون
• ۷۴ چای سیاه کاهش ریسک دیابت – حفظ سلامت قلب – بهبود هضم غذا
• ۷۵ چای سبز کاهش وزن – کاهش گرسنگی – کاهش مقاومت به انسولین
• ۷۶ چای سفید کاهش خطر ابتلا به سرطان – رفع سردرد – کاهش وزن – سلامت دهان
• ۷۷ آویشن جلوگیری از سرفه کردن – ضد عفونی کردن – از بین بردن آفات
• 78تولسی (ریحان مقدس)حفظ سلامت پوست و مو – کاهش وزن – مسکن درد چشم
• ۷۹ زردچوبه کاهش خطر بیماری قلبی – ضد سرطان – دمان بیماری آلزالیمر
• ۸۰ شاهی درمان ریزش مو – درمان پوکی استخوان – کمک به بهبود علائم ام اس
• ۸۱ ویچ هازل (فندق جادوگر) درمان آکنه – درمان راش‌های پوستی – درمان رگ‌های واریسی
• ۸۲ بومادران درمان سرماخوردگی – رفع اضطراب – بهبود سیستم گوارش
• ۸۳ سنبل الطیب کاهش اضطراب – کاهش افسردگی – تسکین درد – کاهش بیقراری
• ۸۴ ورونیکا (سیزاب) دفع سنگ کلیه – درمان سوءهاضمه – درمان آسم – درمان برونشیت
• ۸۵ بنفشه درمان سرفه – کاهش تب – کاهش فشار خون – کمک به هضم غذا
• ۸۶ کاهوی وحشی کاهش التهابات گوارشی – تسکین درد – درمان سیاه سرفه
• ۸۷ بید رفع تب – رفع جوش‌های صورت – کمک به اعصاب – درمان شوره سر
• ۸۸ یونجه بهبود عملکرد قلب – کاهش احتمال سرطان – کنترل قند خون
• ۸۹ کاسنی پیشگیری از سرطان – کمک به سلامت قلب – درمان یبوست – کاهش وزن
• ۹۰ شاتره آنتی باکتریال – کمک به سلامت کبد – درمان آرتریت – حفظ سلامت دستگاه گوارش
• ۹۲ حنا کاهش ریزش مو – تقویت ناخن‌ها – خاضیت ضد پیری پوست
• ۹۳ پوست درخت ماگنولیا کاهش اضطراب و استرس – بهبود خواب – درمان افسردگی
• ۹۴ پنیرک درمان سنگ کلیه – ادرارآور – رفع تورم دهان و گلو – تولید شیر بیشتر
• ۹۵ اسپند درمان اختلالات خواب – درمان شپش سر – درمان عفونت‌های انگلی
• ۹۶ گل راعی تسکین گلو درد – ضد التهاب – درمان سنگ کلیه – درمان افسردگی
• ۹۷ دارچین کاهش خطر بیماری قلبی – کاهش حساسیت به انسولین
• ۹۸ مرزه التیام زخم‌های رحم – حفظ سلامتی قلب – مراقبت از مو و پوست
• ۹۹ میخک رفع کمبود میل جنسی در مردان – درمان سرماخوردگی
• ۱۰۰ شنبلیله افزایش شیر مادران شیرده – کاهش دردهای قاعدگی – کنترل دیابت

سوالات متداول

به چه گیاهانی، گیاهان دارویی می‌گویند؟

گیاهان دارویی گیاهانی هستند که یک یا برخی از اندام‌های آن‌ها حاوی ماده دارویی یا در اصطلاح، ماده موثره است. این ماده کمتر از ۱٪ وزن خشک گیاه را تشکیل می‌دهد و می‌تواند در درمان بیماری‌های انسان و حیوانات موثر باشد.

آیا گیاهان دارویی بدون عارضه هستند؟

خیر، با وجود اینکه عوارض گیاهان دارویی در مقایسه با داروهای شیمیایی بسیار کمتر است، اما این گیاهان هم می‌توانند عوارضی ناخواسته بر جای بگذارند. برخی از این عوارض مربوط به خود گیاه و نحوه مصرف آن است. برخی دیگر ممکن است در اثر تداخلات دارویی و یا وجود بیماری‌های زمینه‌ای در فرد به وجود آیند.

تفاوت میان گیاهان دارویی و داروهای گیاهی چیست؟

گیاهان دارویی شامل بخش‌هایی از گیاه است که پس از خشکاندن یا به صورت تازه و بدون ایجاد هیچ گونه تغییری در عطاری‌ها و مغازه‌ها به فروش می‌رسد. این گیاهان عمدتا بی‌ضرر یا کم ضرر بوده و برخی خواص درمانی آن‌ها به اثبات رسیده است.
اما داروهای گیاهی، داروهایی هستند که از تبدیل برخی گیاهان به دارو طی فرایندی خاص و استریل تولید می‌شوند. این کار در کارخانه‌های داروسازی انجام می‌شود.

روش‌های مصرف گیاهان دارویی چیست؟

این گیاهان را می‌توان به صورت دمنوش، جوشانده، خیسانده، شیرابه، پودر شده، بخور، ضماد یا کمپرس، بانداژ، داروهای مخصوص شستشو و داروهایی برای حمام استفاده کرد.